Tolek Banan i esbecy

autor zdjęcia: EAST NEWS/POLFILM

źródło: Rzeczpospolita

Jacek Zajdler (także: Zejdler), odtwórca tytułowej roli w serialu TVP „Stawiam na Tolka Banana” (1973 r.)

autor zdjęcia: Archiwum

źródło: Rzeczpospolita

„Stawiam na Tolka Banana”: Jacek Zejdler – Szymek Krusz „Tolek Banan”, i Agata Siecińska – Krysia „Karioka”

autor zdjęcia: TVP/PAP (2)

źródło: Rzeczpospolita

„Stawiam na Tolka Banana”, od lewej: Andrzej Kowalewicz – Janek „Cygan”, Henryk Gołębiewski – Bolek Pabisz „Cegiełka”, Jacek Zejdler – Szymek Krusz „Tolek Banan”, Sergiusz Lach – Filipek

W kultowym serialu z czasów PRL Jacek Zajdler grał rolę charyzmatycznego przywódcy bandy Karioki. W prawdziwym świecie aktor wspierał antykomunistyczną opozycję. Z pobudek moralnych, bo polityką się nie interesował.

Tolek Banan przyciągał tłumy młodzieży przed telewizory od 1973 r., gdy po raz pierwszy TVP wyemitowała kultowy serial Stanisława Jędryki „Stawiam na Tolka Banana”. O tym, że odtwórca tytułowej roli Jacek Zajdler (także: Zejdler) w czasach PRL współpracował z KOR, a 45 lat temu zginął w niejasnych okolicznościach, mówiło się jednak znacznie mniej niż o jego filmowej kreacji.

Zajdler w latach 70. XX w. był związany – jak to określali łódzcy funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa – ze „środowiskiem »graczy«”. Tak w esbeckim slangu określani byli współpracownicy tzw. opozycji demokratycznej, czyli Komitetu Obrony Robotników. W odróżnieniu od „hazardzistów” – tak esbecy nazywali działaczy związanych z opozycją niepodległościową, czyli Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).

Na temat śmierci aktora jest do dziś wiele domysłów. – Może tak jest wygodniej, wtedy łatwiej można zrobić z kogoś bohatera, zbudować wokół niego legendę – zastanawia się Małgorzata Potocka, aktorka, producentka, reżyser i dawna przyjaciółka Zajdlera.

„Piosnka o Tolku...”

Tak bywa z bohaterami zbiorowej wyobraźni. A Jacek Zajdler niewątpliwie zawładnął w latach 70. wyobraźnią Polaków, i to nie tylko tych najmłodszych. Dzięki roli...